CHELYS

CHELYS

omne instrumentum Musicum sonorum. Papinius cam a furore Poetico separat, a tuba videl. Pieria, initio Thebaid. v. 32.

Tempus erit cum laurigero tua fortior oestre

Facta canam, nunc tendo Chelyn ----

Cum lyra et cithara Poetae candem faciunt, cum volunt. Sed Lyrae picturam deferunt imagines veteres Germanici Arato inditae: Citharam aliud quid fuisse liquet; et ea enim testudinem habebat, ad recipiendum reddendumque sonum fidium, uti docet favonius Eulogius in Somnium Scipionis. Vide de Testudinis inventione, Servium ad illud Georg. l. 4. v. 464. de Orpheo,

Ipse cava solans agrum testudine amorem.

Sed et Chelys testudinem aliquando indicat. Epigr. vetus Pettonio adscriptum:

Sic format linguâ fetum, cum protulit, ursa,

Et piscis, nullô iunctus amore, parit.

Sic Phoebea Chelys, vinclô resoluta parentis,

Lucinae tepidis naribus ova fovet.

Historiam eius inventae, Avienus in Schemate Lyrae Arataeo sic exponit:

Est Chelys illa dehinc, tenero quâ lusit in ave

Mercurius, curvô religans testudine chordas.

Ut Parnasseo munus memorabile Phoebo

Formaret nervis opifex Deus: hanc ubi rufsum

Concentus superi complevit pulcher Apollo,

Orphea Pangaeo docuit gestare sub antro;

Hie iam fila novem docta in modulamina movit,

Musarum ad speciem, Musâ satus: ille repertor

Carmina Pleiadum numerô deduxerat ----

Nempe, septichordem, ad numerum Planetarum, vel Pleiadum, a Mercurio inventore factam; postmodum iuxta numerum Musarum, εννέαχορδον, h. e. novem chordis instructam, ab Orpheo fuisse, etiam Theon Commentar. in Aratum refert, et Scholiastes Germanici. Eam sertô cingere, in rebus prosperis, mos Poetarum fuit. Statius, l. 4. Sylv. 8. v. 35.

---- cumque tibi vagiret tertius infans,

Protinus ingenti non venit nuntia cursu

Litera, quae festos cumulare altaribus ignes

Et redimire Cheyln, postesque ornare iuberet.

Sed et post desitum cantum. Idem Statius, Theb. l. 6. v. 366.

Finis erat, differt avidas audire sorores:

Dumque Chelyn lauro, textumque illustre coronae

Subligat et pictô discingit pectora limbô.

Ubi Lutatius, Citharoedorum disciplinam expressit; quibus moris est, sinitô carmine coronam detractam capiti cithara subligare. Quô pertinct Petronii de Apolline locus, Damnabat Apollo noxias manus, lyramque resolutam modo natô flore coronabat. Quod vero de limbo picto, h. e. baltheo, addit Statius, confirmatur ex Apuleio, qui non absimili habitu Citharoedum Bathyllum in statua describit: Cithara baltheô caelatô apta strictim sustinetur, procerula laeva distantibus nervos gititis molitur. Dextera psallentis gestu suô pulsabulum citharae admovet, ceu parata percutere, etc. Vide de more hoc Chelyn laurô coronandi, plura apud Illustratorem operis Coronarii, l. 2. c. 14. Salasium Commentar. ad Petronium p. 173. et Casp. Barthium Antmadversion. ad Statium loc. cit.